Yeni müşahidələr göstərir ki, "Super Yer" adlandırılan planetlər təkcə ulduzlara yaxın isti zonalarda deyil, həm də uzaq və soyuq orbitlərdə mövcuddur. Bu isə bu tip planetlərin kainatda düşündüyümüzdən daha geniş yayılmış olduğunu sübut edir.
Qaynarinfo xəbər verir ki, Günəş sistemi müxtəlif planet tiplərinə ev sahibliyi edir – nəhəng qaz planetlərindən tutmuş, qayalı və kiçik səma cisimlərinə qədər. Lakin maraqlıdır ki, burada "Super Yer" kateqoriyasına daxil olan heç bir planet mövcud deyil. Son kəşflər isə bu planet tipinin kainatda son dərəcə geniş yayıldığını göstərir.
"Super Yer" nədir?
"Super Yer" termini ölçü baxımından Yerdən böyük, lakin Neptundan kiçik olan planetləri təsvir edir. Hazırda kəşf edilmiş 6.000-ə yaxın təsdiqlənmiş ekzoplanet arasında bu tip planetlərin sayı nəzərəçarpacaq dərəcədə çoxdur. Alimlərin fikrincə, "Super Yer"lər əvvəllər düşündüyümüzdən daha geniş yayılıb və onların formalaşması daha ümumi bir prosesdir.
Kəşf necə edildi?
Bu mühüm kəşf "kütləvi mikromerləklənmə" adlı astronomik hadisə vasitəsilə baş tutub. Bu hadisə zamanı nisbətən kiçik, lakin kütləcə böyük bir cisim – məsələn, planet – bir ulduzun önündən keçərkən arxa plandakı ulduzun işığını qravitasiya təsiri ilə bir qədər artırır. Yer üzündən bu işıq artımı müşahidə edilə bilir və beləliklə planetin varlığı, ölçüsü və kütləsi haqqında məlumat əldə edilir.
Günəşdən uzaq "Super Yer"lər mümkündürmü?
Yeni aşkar olunan "Super Yer" Yerdən təxminən üçdə bir daha ağırdır və öz ulduzundan təqribən 1,5 milyard kilometr uzaqda yerləşir – bu məsafə, Saturnun Günəşə olan məsafəsindən belə çoxdur. Bu fakt sübut edir ki, "Super Yer" tipli planetlər təkcə ulduzlarına yaxın isti zonalarda deyil, həm də ulduz sistemlərinin uzaq, soyuq bölgələrində mövcud ola bilər.
Əvvəllər astronomlar əsasən Yerdən yüzlərlə dəfə böyük qaz nəhənglərinin müşahidəsinə fokuslanmışdılar. Lakin daha dəqiq müşahidə texnologiyaları sayəsində bu gün Yerdən böyük, amma Neptundan kiçik olan – yəni orta ölçülü "Super Yer"lərin də dəqiq varlığı sübut olunub. Bu isə həmin planet tipinin kainatda nə qədər yayğın olduğunu göstərən ilk konkret dəlillərdən biri hesab edilir.
Nəticə
Bəli, bizim Günəş sistemimizdə "Super Yer" yoxdur. Amma artıq məlumdur ki, kainatda, digər ulduzların ətrafında bu tip planetlərdən yüzlərlə, hətta minlərlə ola bilər. Bu da bizə kainatda planet müxtəlifliyinin düşündüyümüzdən qat-qat zəngin olduğunu göstərir.
Aydın
Şərhlər