Xroniki və müvəqqəti yuxusuzluq beyində hansı izlər buraxır?

Qaynarinfo bu barədə naked-science.ru-ya istinadən xəbər verir.

Nə vaxtsa zəif və ya qeyri-kafi yuxu görmüş hər kəs bilir ki, bu, diqqətin yayındırılması və reaksiyaların yavaşlaması səbəbindən sizi əsəbi və daha az məhsuldar hiss edə bilər.

Ancaq müntəzəm yuxu olmaması daha ciddi nəticələrə səbəb olur. Araşdırmalar göstərib ki, belə pozğunluqlar beynin inkişafına mənfi təsir göstərir, beyindən zərərli maddələrin çıxarılmasını azaldır, emosional sabitliyi azaldır, iş yaddaşını, məktəbdə və işdə məhsuldarlığı pozur. Xroniki yuxusuzluq psixi xəstəlik üçün məlum risk faktorudur.

Uzunmüddətli və qısamüddətli yuxu pozğunluqlarının mənfi təsirlərini müqayisə etmək üçün bir qrup nevroloq və digər tibb mütəxəssisləri mövzu ilə bağlı mövcud ədəbiyyatı nəzərdən keçiriblər. Alimlər 200-dən çox araşdırmanı, o cümlədən 3380 nəfərin iştirak etdiyi 140 unikal təcrübəni yoxlayıb.

Araşdırmaya daxil edilən tədqiqatlar xroniki yuxu pozğunluğu (yuxusuzluq, apne, narkolepsiya kimi) olan insanların görüntüləmə məlumatlarını sağlam subyektlər və ya tam gecə yuxusu verilmiş və ya qısa müddətə yuxudan məhrum edilmiş subyektlərlə müqayisə edib. Qruplar arasında aydın fərqlər müşahidə olunub. Xroniki yuxusuzluğu olan insanlar qərar qəbul etmə və emosiyalarla əlaqəli olan ön singulat korteksdə, eləcə də sağ amigdalada (yaddaş və mənfi təcrübələrin işlənməsi üçün cavabdehdir) və hipokampusda (emosiyaların formalaşması və yaddaşın konsolidasiyası mexanizmlərində iştirak edən) dəyişikliklər göstəriblər. Bu sapmalar belə yuxu pozğunluqları ilə baş verən gündüz əlamətlərini izah edə bilər: yorğunluq, yaddaş problemləri, əhval dəyişikliyi, depressiya.

Bunun əksinə olaraq, epizodik yuxu məhrumluğu bədən istiliyinin, hərəkətin və ağrı hisslərinin tənzimlənməsindən məsul olan sağ talamusda dəyişikliklərlə əlaqələndirilib. Bu, yuxu məhrumiyyəti ilə bağlı tez-tez bildirilən simptomlara uyğundur: titrəmə, yavaş reaksiyalar, diqqəti cəmləməkdə çətinlik.

Beləliklə, tədqiqatçılar xroniki və qısamüddətli yuxu pozğunluqlarının ümumi neyrobioloji mexanizmlərə malik olmasına baxmayaraq, beynin müxtəlif sahələrinə təsir etdiyini nümayiş etdiriblər. Bu bilik daha dəqiq müalicələr hazırlamağa kömək edə bilər.