Son 30 ildə Çində demensiya (ağıl zəifləməsi) hallarında dörd dəfə artım qeydə alınıb. Hazırda bu ölkədə vəziyyət qlobal orta göstəriciləri geridə qoyaraq narahatedici səviyyəyə çatıb.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu artım yalnız yaşlanan əhali ilə deyil, həm də dəyişən həyat tərzi və artan xroniki xəstəliklərlə izah olunur.

Rəqəmlərlə sürətli artım

1990-cı ildə Çində təxminən 4 milyon insan demensiya yaşayırdısa, 2021-ci ildə bu göstərici 17 milyona yaxınlaşıb. Müqayisə üçün, həmin dövrdə dünya üzrə demens xəstələrinin sayı 22 milyondan 57 milyona yüksəlib. Bu da Çinin niyə xüsusi diqqət mərkəzinə çevrildiyini göstərir.

Əsas səbəb: yaşlanan əhali

Mütəxəssislər bildirirlər ki, Çində demensiya hallarının bu qədər sürətlə artmasının başlıca səbəbi ölkənin tez qocalan əhalisidir. 1950-ci illərdəki doğum partlayışı nəticəsində doğulan milyonlarla insan bu gün 70 yaş və daha yuxarı yaş qrupuna çatıb. Yaş isə demensiya üçün ən mühüm risk faktorudur.

Təkcə yaş deyil... həyat tərzi də rol oynayır

Yalnız yaşlanma ilə izah etmək isə kifayət deyil. Çində həyat tərzi də ciddi rol oynayır. Xüsusilə geniş yayılmış siqaret istifadəsi diqqət çəkir. Ölkədə kişilərin təxminən 50%-i siqaret çəkir. Qadınlarda bu göstərici nisbətən aşağı olsa da, tütün asılılığı cəmiyyətin ümumi sağlamlığına ciddi təsir edir. Halbuki Qərb ölkələrində siqaret istifadəsi son illərdə əhəmiyyətli dərəcədə azalıb.

Qidalanma vərdişləri və xroniki xəstəliklər

Demensiya hallarını artıran digər önəmli amil isə Qərb tipli qidalanma vərdişlərinin Çində yayılmasıdır. Yağ və şəkər baxımından zəngin, emal olunmuş məhsulların artan istehlakı, eyni zamanda şəkərli diabet və piylənmə hallarını da artırır. Bu xroniki xəstəliklər isə demensiya riskini birbaşa artıran faktorlardır.

Gənc nəslin sağlam həyat tərzini seçməyə meylli olduğu görülür. Lakin əvvəlki nəsillərin sağlamlıqla bağlı yığılıb qalmış problemləri hələ də cəmiyyətə təsir edir. Bu səbəbdən qısa müddətdə demensiya hallarının azalacağı gözlənilmir.

Təkcə tibbi deyil, həm də sosial və iqtisadi yük

Demensiya Çində təkcə tibbi yox, həm də sosial və iqtisadi baxımdan ciddi bir problemə çevrilib. Bu xəstəlik uzunmüddətli qayğı və daimi dəstək tələb etdiyi üçün ailələrə və səhiyyə sisteminə böyük yük gətirir. Eyni zamanda, ölkədə yaşlıların sayının artması və gənc, işlək əhalinin nisbətən azalması bu yükün gələcəkdə daha da ağırlaşacağı ehtimalını gücləndirir.

Çini çətin gələcək gözləyir

Araşdırmalar göstərir ki, yaxın illərdə Çində demensiya hallarının sayı dünya üzrə ən yüksək səviyyədə qalmağa davam edəcək. Alimlər bu artımın səbəblərini araşdırmağa davam etsələr də, problemin miqyası getdikcə böyüyür və onun həlli üçün genişmiqyaslı ictimai səhiyyə siyasətləri tələb olunur.

Effektiv müdaxilələr və uzunmüddətli planlamalarla vəziyyəti idarəolunan hala gətirmək mümkündür. Lakin Çinin demensiya ilə mübarizədə nə qədər sürətli və təsirli addımlar atacağı, yalnız bu ölkənin deyil, bütövlükdə dünyanın qocalma ilə bağlı sağlamlıq problemlərinə yanaşmasını da formalaşdıracaq.

Aydın